Kerkramen in Heerenveen
Vergeleken met de rijke Rooms-katholieke glaskunst is die in protestantse kerken meestal bescheiden. In protestantse kring is ‘kunst’ een toevoeging waar pas aan gedacht wordt wanneer alle noodzakelijke dingen geregeld zijn. Verder gaat het geld naar de activiteiten. En er is altijd 'nood in de wereld'. Maar kunst… glaskunst in de ramen, moet dat nou? Nee, het moet niet. De afweging wordt nog lastiger als er al veel geld gemoeid is geweest met de bouw en inrichting, zoals bij Trinitas.
Maar het voegt wel iets toe. Daarbij bestaat er in de protestantse gemeente van Heerenveen een zekere glaskunst-traditie, een relatief rijke calvinistische glaskunst-cultuur met kerkramen die protestantse symboliek tonen. In de uitvoering der diverse ramen zijn voor de fijnproevers zelfs de uiteenlopende denominaties te onderscheiden. Hieronder een niet-complete opsomming van de glaskunst in de protestantse kerken van Heerenveen. De opsomming is beperkt tot (ex-) hervormde en gereformeerde kerkgebouwen, plus de Doopsgezinde Kerk. Een uitgebreider inventarisatie vindt u op Glaskunst in Heerenveen (vlaanderenoldenzeel.nl
Kerk aan de Fok (1867)
In deze kerk zijn in de jaren 20 van de vorige eeuw een zestal ramen geïnstalleerd door het beroemde Delftse glasatelier van Jan Schouten. De ontwerper is onbekend, ondanks een duidelijk monogram op het glas. De taferelen tonen in letters op een zwart fond zes deugden, omringd door bloemen of ranken die de betreffende deugd symboliseren. Lelies bij Onschuld, Rozen bij Liefde, Eikenloof bij Kracht. Phloxen(?) bij Oprechtheid, Jasmijn bij Reinheid, Viooltjes bij Nederigheid. Elk bloemtafereel is uitgevoerd in brandschilderkunst en gezet in glas in lood.
De letterlijk bloemrijke taferelen en de niet-direct Bijbelse teksten duiden op een vrijzinnig karakter van de gemeente die de Kerk aan de Fok gebruikte.
De kerk aan de Fok wordt sedert 2012 niet meer gebruikt voor kerkdiensten. Het gebouw is heringericht en heeft thans een woon / kantoorbestemming.
Eén van de 6 ramen (klik het raam om de overige te zien):
.
'Nederigheid' met bloemensymbool viooltjes
Kruiskerk (1921)
De Kruiskerk Foto: Udo Ockema
Alle ramen, groot en klein zijn voorzien van glas in lood. Naar protestantse begrippen zijn redelijk uitbundige en kleurrijke decoraties aangebracht. De stijl doet denken aan de Hollandse Art-Deco. De figuraties zijn puur decoratief, dus geen taferelen zoals we in de Rooms-katholieke traditie kennen. Hier en daar zijn er bijbelteksten op geschilderd. Ook dit is heel 'protestants'. Sobere teksten die naar de bijbelse boodschap verwijzen. Het grote raam bevat een zg. roosvenster: een groot rond raam opgebouwd uit segmenten, hier geflankeerd door twee kleinere satellietvensters. Vormgeving en uitvoering verwijzen in opzet en uitvoering naar de grote buitenlandse kathedralen. Uitvoerder van het glas in lood werk: Fa. van der Meulen te Leeuwarden.
Bijbelteksten uit de ramen van de voormalige Kruiskerk
roosvenster met satellieten van de voormalige Kruiskerk
middenonder de Bijbelteksten 'Uw Woord is Waarheid' en 'Uw Woord is een Lamp voor mijn voet'
foto: A.M. Nijland Heerenveen-Midden
De Kruiskerk wordt sedert 2012 niet meer voor de godsdienstoefening gebruikt. Het gebouw is verkocht en heeft een metamorfose ondergaan. Het is inmiddels door de Stichting September afd. Heerenveen in gebruik genomen als Wooncentrum voor ouderen met dementie.
Skoattertsjerke (Oudeschoot, 1752)
Skoattertsjerke, foto: Rijksmonumenten.nl
De kerk dateert uit midden achttiende eeuw. Alle ramen zijn oorspronkelijk voorzien van sober glas in lood: het klassieke ruitpatroon met kleurloos Artista-glas (klik).
Pas diep in de twintigste eeuw zijn er twee glas in loodramen geïnstalleerd, ontworpen door Chris Fokma. In 2002 volgden er twee van ontwerper Ton de Bruin. De figuraties zijn herkenbare protestantse symbolen: brood en vis, de duif, het Licht (der wereld). klik een afbeelding voor vergroting
vier ramen in de Skoattertsjerke, geplaatst in 1972 resp. 2002; glas in lood en brandschilderwerk
Sionskerk (1961) - Heerenveen-Zuid
Sionskerk, 1961. Architect Ir. Ingwersen
De Heerenveense kunstenaar Frits Klein (1924-2016) heeft de opdracht gekregen om voor dit bijzondere gebouw een passend raam te ontwerpen. Het proces van ontwerp en uitvoering is destijds gelijk met de bouw opgestart in nauw overleg met de architect Ir. Ingwersen. Frits Klein heeft inspiratie gevonden in de Heidelbergse Catechismus: de figuraties stellen voor 'Ellende', 'Verlossing', 'Dankbaarheid'. Dat zijn de drie delen waaruit de catechismus bestaat. Een ultiem voorbeeld van protestantse symboliek. De techniek is ook hier glas in lood.
details uit de grote taferelen in de Sionskerk (techniek: glas in lood)
Doopsgezinde Kerk, Vermaningsteeg
Glas in lood / brandschildering'
Maak jouw eigen website met JouwWeb